نقش و اهميت تحرک بدني در کاهش بيماري‌ ها و ارتقاي سلامت از آن جا مشخص مي ‌شود که علم شناسايي، مطالعه توزيع و عوامل تعيين کننده بيماري‌ ها ارتباط ميان عدم فعاليت بدني و آمادگي جسماني ضعيف به عنوان عوامل خطر براي ميزان بروز و شيوع بيماري ‌ها، همچنين رابطه افزايش فعاليت بدني و کاهش خطر مرگ و ميرهاي ناشي از بيماري‌ هاي قلبي - عروقي، ديابت نوع 2، فشار خون و سرطان را نشان داده است.

در مجموع امروزه محققان فعاليت بدني را در حفظ و تقويت سلامت روحي و جسمي مورد توجه خاص قرار داده‌ اند و فقر حرکتي را به عنوان يک عامل خطر در شيوع بالاي بيماري ‌هاي مزمن مي‌ دا‌نند.

به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان ايسنا، مساله " فقر حرکتي " در حالي به معضل زندگي ماشيني به ويژه در شهرها تبديل شده که مطالعات و مداخلات پژوهشي نشان داده است انجام حداقل 30 دقيقه فعاليت‌ هوازي با شدت ملايم پنج روز در هفته و يا 20 دقيقه فعاليت شديد در سه روز از هفته، خطر بيماري‌ هاي قلبي - عروقي را هشت درصد کاهش مي ‌دهد.

همچنين بررسي ‌ها نشان مي ‌دهد که خطر افزايش فشار خون در مرداني که به دنبال تحرک بدني کمتر از دو هزار کيلو کالري در هفته مصرف مي‌ کنند 1/3برابر بيشتر از مرداني است که بيشتر از دو هزار کيلوکالري در هفته مصرف مي ‌کنند.

به گفته متخصصان، افزايش فعاليت بدني و آمادگي جسماني به طور معکوس با خطر مرگ و مير زودرس و بسياري از بيماري‌ هاي مزمن مانند بيماري‌ هاي عروق کرونري قلب، پُرفشاري خون، ديابت نوع 2 و بسياري از سرطان ‌ها به ويژه سرطان سينه و کولون در ارتباط است.

پزشکان همواره کم تحرکي را يکي از عوامل خطر بيماري ديابت نوع 2 عنوان مي ‌کنند و معتقدند که در ميان عوامل خطر اين بيماري مانند سن زياد، چاقي، سابقه خانوادگي ديابت، سابقه ديابت حاملگي و عدم فعاليت بدني، تنها فعاليت بدني و چاقي قابليت اصلاح دارند.

عضو هيات موسس انجمن علمي پزشکي ورزشي ايران نيز هم زمان با سومين روز از هفته سلامت با عنوان " شهر سالم، ورزش، نشاط و رفتارهاي سالم‌ " اقدام به ورزش به ويژه از سنين کودکي را نوعي سرمايه‌ گذاري براي آينده عنوان کرد و ضمن توصيه به خانواده‌ ها براي تشويق کودکان به ورزش گفت: ورزش تنها يک تفريح نيست؛ چرا که يک دلار هزينه براي هر فرد در امر ورزش کاهش دو دلاري نيازهاي درماني را به دنبال دارد.

دکتر مظاهري نژاد، ورزش را به دو گروه عمده " فعاليت‌ هاي بدني " و " ورزش " تقسيم مي ‌کند و در تعريف فعاليت بدني مي ‌گويد: فعاليت بدني به هر گونه انقباض عضلاني منجر به مصرف انرژي گفته مي ‌شود. در صورتي که اين فعاليت ‌هاي بدني برنامه ‌ريزي شده و هدفمند باشند به عنوان ورزش در نظر گرفته مي ‌شوند.

وي معتقد است که اگر فردي کمتر از سه بار در هفته و هر بار کمتر از 30 دقيقه فعاليت بدني داشته باشد از مزاياي ورزش به خوبي استفاده نکرده است و مي‌ گويد: ورزش مي‌ تواند نسبت چربي خوب به چربي بد را بهبود بخشد. حتي يک جلسه ورزش مي ‌تواند به طور چشمگيري براي يک روز چربي خون را کاهش دهد. بنابراين به افراد داراي چربي خون بالا توصيه مي ‌شود که حداقل پنج روز در هفته ورزش کنند.

اين استاديار دانشگاه علوم پزشکي ايران در رابطه با تاثير ورزش بر فشار خون نيز مي‌ گويد: يک جلسه ورزش پنج تا هشت ميلي‌ متر جيوه فشار خون سيستوليک و دياستوليک را کاهش مي ‌دهد. به طور کلي ورزش مي‌ تواند فشار سيستوليک و دياستوليک را حدود 11 ميلي ‌متر جيوه کاهش دهد.  وي به نقش ورزش در کاهش بيماري‌ هاي غيرواگير از جمله ديابت نوع 2 اشاره مي ‌کند و مي ‌گويد: مطالعات نشان مي ‌دهد ورزش حتي مي‌ تواند جايگزين داروهاي قند خون شود. به اين ترتيب با ورزش و کاهش وزن، قند خون به ويژه در ديابتي‌ هاي تيپ 2 به ميزان مناسب کاهش مي ‌يابد.

دکتر مظاهري نژاد با بيان اين که قند خون ديابتي‌ هاي نوع يک که انسولين استفاده مي ‌کنند با ورزش تنها در همان نوبت ورزش کاهش مي ‌يابد، تاکيد مي ‌کند که ديابتي‌ هاي نوع 1 قبل از ورزش کردن حتما با يک متخصص پزشکي ورزشي مشورت کنند تا نحوه و شدت صحيح ورزش براي آن ها تجويز شود.

وي نيز نقش ورزش در کاهش بيماري‌ هاي عروقي را نيز مهم مي‌ داند و مي ‌گويد: مزاياي ورزش در بيماري ‌هاي قلبي نيز به خوبي روشن است؛ به طوري که اکنون تقريبا اغلب بيماران قلبي پس از جراحي به ورزش توصيه مي ‌شوند. حتي ديده شده ورزش نياز به جراحي قلب را نيز مرتفع مي ‌کند.

دکتر مظاهري نژاد با بيان اين که ورزش مي ‌تواند افزايش توده عضلاني و مقداري افزايش توده استخواني را به دنبال داشته باشد ادامه مي ‌دهد: ورزش در بيماران مبتلا به پوکي استخوان و افراد مسن که توده استخواني و عضلاني هر دو کاهش يافته، نقش بسيار موثري دارد و ريسک " افتادن‌ " را در آن ها کاهش مي‌ دهد؛ چرا که بزرگ ‌ترين مشکل مبتلايان به استئوپروز و پوکي استخوان افتادن‌ هاي آن ها است که همين امر ريسک شکستگي را در آن ها افزايش مي ‌دهد.

اين عضو هيات موسس انجمن علمي پزشکي ورزشي ايران با تاکيد دوباره بر نقش ورزش در سلامت افراد از وزارتخانه‌ هاي بهداشت، آموزش و پرورش، شهرداري‌ ها و سازمان تربيت بدني مي ‌خواهد که در جهت نهادينه کردن هر چه بيشتر فرهنگ ورزش اقدامات لازم را انجام دهند و مي ‌گويد که نبايد تنها به صورت تئوريک با ورزش برخورد شود و لازم است نگرش افراد جامعه نسبت به ورزش تغيير يابد تا سلامتي افراد نيز بيشتر شود.