معرفی ماهی فایتر ( سیامی جنگجو )

ماهی فایتر یا جنگجوی سیامی ، با نام علمی Betta splendens از ماهیان شهره آکواریومی است . واژه Betta از كلمه محلی waderbetah گرفته شده . گویش درست این کلمه Bet – tah است ولیاشتباها رایج شده که آن را مانند دومین حرف الفبای یونانی , Beta ؛تلفظ کنند . واژه splendens هم كه نام گونه این ماهی است به معنی درخشان و باشکوه (Glittering , Bright ) استو البته نام عمومی آن ، ماهی جنگجوی سیامی (Siamese fighting fish ) یاماهی جنگنده یا فایتر (Fighter ) است . سیام (Siam ) نام پیشین تایلند بوده است . همچنین رفتار ویژه پرخاشگرانه این ماهی سبب شده كه آن را جنگجو بنامند .
به طور كلی می توان از تایلند ، ویتنام و كامبوج ( Cambodia ) به عنوان خاستگاه این ماهی نام برد .
تجارت آكواریوم سبب گسترشوسیع ماهی جنگجوی سیامی شده و گزارش های مستندی از معرفی این ماهی به برزیل ،فلوریدا ، هاوایی ، كلمبیا ، جمهوری دمنیكن ، سنگاپور و مالزی دردست است .

در تایلند به نوع دم بلند و اصلاح شده ماهیجنگجوی سیامی ، Pla Kat Khmer می گویند . از لحاظ مفهومی واژه Pla به معنی ماهی (Fish ) ، kat به معنی گاز گیرنده ( Biting ) و Khmer به معنی كامبوج (Cambodia ) است . این عبارت نشانگر این است كه نمونه باله بلند و گزینش شده ماهی splendens از كامبوج به سایر نقاط – و دست كم به تایلند – رفته است . و همچنینبه گاز گرفتن این ماهی اشاره می کند , رفتاری که گاهی در زمان غذا دادن به ماهیفایتر رخ می دهد .
زیستگاه ماهیجنگجوی سیامی شامل آبهای شیرین راكد ، باتلاقی ، لجن زارها ، آبهای با جریان كند ،زمین های سیلابی ، كانال ها ، مزارع كشت برنج ، رودخانه های كوچك و بزرگ و ... می باشد ولی کمتر کسی است که این ماهیان زیبا را در شیشه ها یا تنگهای کوچک ندیده باشد و در دل به زیبایی آنها آفرین نگفته باشد . نكته مهمی كه در مورد ماهی فایتر وجود دارد این است كه در محیط زیست طبیعی ، شكل ماهی با آنچه كه امروزه در آكواریومفروشی ها دیده می شود متمایز است . این دگرگونی به ویژه در مورد اندازه و شكل بالهها بسیار چشمگیر است . باله ها در ماهی اصلی كوتاه و فقط نوك عقبی باله مخرجی كمیبلند است .

باله پشتی ماهی فایتر دارای ۴ خار و ۶ شعاع نرم و باله مخرجی آن شامل ۵ خار و ۲۵شعاع نرم است . در باله شكمی یك خار و ۵ شعاع منشعب داشته و باله سینه ای دارای ۱۲شعاع نرم می باشد . تعداد فلس های خط جانبی در جنگجوی سیامی ۳۰ عدد گزارش شده و این در حالی است كهبرخی معتقدند كه خط جانبی در این ماهی دیده نمی شود ! تعداد مهره های ماهی B . splendens ۲۹تا ۳۴ عدد محاسبه شده است .

بیشینه درازای این ماهی را ۵/۶ سانتی متر ذكر می كنند ولی بدون شكاین عدد تحت تاثیر به گزینی های صد ساله تغییر كرده است . همچنین طول عمر این ماهینیز ۲ سال برآورد شده . و این در حالی است كه یكی از منابع تجربه نگهداری یك ماهیفایتر برای مدت ۵ سال را ذکر می کند و طول عمر این ماهیان را ۷ سال بیان می كند .

ماهیان نر این گونه رامی توان با توجه به رنگ های دل ربا و درخشان و باله های بلند از ماده ها كه بدرنگ(معمولا كرم و خاكستری ) و كوتاه باله هستند تمیز داد . همچنین مجرای تخم ریزییا Oviposter که مانند لوله ای بیرون می زند , در فصل تخم ریزی فقط در ماهی هایماده و به صورت برآمدگی سفید و کوچک دیده می شود . این برآمدگی در بین باله شکمی ومخرجی جای دارد . گزارش شده که در جلو باله مخرجی ماهیان ماده ، دانه های سفیدیوجود دارد كه شبیه تخم است .
سن بلوغ ماهی جنگجوی سیامی كمتر از یك سال واحتمالا ۴ تا ۶ ماهگی است و كم ترین زمان دو برابر شدن جمعیت این ماهی ۱۵ ماه است . البته این اعداد به دما و شرایط زیستی وابسته اند . تكثیر این ماهی در آبینسبتا اسیدی و سبك مطلوب تر استوبهتر است كه آكواریم سر پوشیده و دمای آن ۲۵درجه سانتی گراد باش .فايترها ترجيح مي دهند در يک فضاي ساکت و نسبتا محصور براي زيستن داشته باشند چون فايتر ماهي خيلي اجتماعي نيست . نگهداري فايترها نسبتا آسان است چون همه چيزي که آنها براي خانه داشتن نياز دارند يک جام يا يک مخزن کوچک است ولی از آنجا که فايتر يک ماهي استوايي است احتياج دارد که گرم نگهداري شود واز چيزهايي که ممکن است آب را سرد کند دوری کنيد . اغلب خانه هايي که داراي حرارت مطبوعي در طول سال هستند مي توانند مناسب باشند ولي سعي کنيد در گرمترين اتاق خانه از فايتر نگهداري کنيد . ماهي فايتر در انواع رنگهاي درخشان موجود است اما معمولا به رنگ قرمز و آبي هستد . با این وصف نژادهايي به رنگهاِي سبز روشن ، آبِي ، قرمز ، زرد ، زِيتونِي ، آبِي تِيره و سِياه از اِين ماهِي ، در بازار وجود دارد .

تغذیه:
هرچند که ماهی فایتر هر نوعغذایی را می پذیرد و از مگس و دل گوسفند و آرتمیا تا کاهو و پولکی های گیاهی میتوان به او داد ولی شاید یکی از بهترین غذاهای پیشنهادی برای این ماهی کرم خونیباشد زیرا در زیستگاه طبیعی نیز بخش زیادی از غذای ماهی را همین لارو حشرات تشکیلمی دهد .

تشخیص جنسیت:

جنس نر:

1: دارای باله های کشیده و درازی است.

2: جثه ای بزرگتر دارد.

3: بیشتر گوشه گیر است.

4: دارای بدنی کشیده است.

5: دارای لبهایی کلفت و دهانی بزرگ است.

جنس ماده:

1: دارای باله های کوتاهتر نسبت به جنس نر می باشد.

2: چثه کوچکتراز جنس نرش دارد.

3: فعالتر از جنس نر است.

4: دارای بدنی جم و جورتر از نر هاست.

5: دارای لبهایی باربکتر و دهانی کوچکتر از جنس نر می باشد.

خاصیت جنگجویی ماهی فایتر :

بی شک هر فرد علاقمند به ماهیان زینتی می داند که دو ماهی نر از این گونه را نمی توان با هم در یک تانک نگهداری نمود زیرا ماهیان نر با هم به ستیز خواهند پرداخت و باید ماهیان نر راپیش از سه ماهگی از هم جدا کرده و هر كدام را در ظرف جداگانه ای پرورش داد زیرا درغیر این صورت شروع به جنگ كرده و هیچكدامشان زنده و سالم نمی ماند . در سه ماهگی كهماهی حدودا سه سانتی متر طول دارد ، نرهای جوان را می توان از باله مخرجی بلندشانشناخت . جالب است كه ماهی جنگجوی سیامی حتی در مقابل تصویر خود در آیینهواكنش تهاجمی نشان می دهد . در بسیاری از فروشگاههای این ماهی , در زمان فروش ؛آیینه ای در كنار تنگ حاوی آن قرار می دهند تا ماهی باله های خود را افراشته كرده وزیبایی اش دو چندان شود . در بسیاری از نقاط دنیا و به ویژه در تایلند از ستیزه خویی ماهیان نر این گونه برای برگزاری مسابقه و شرط بندی استفاده می شد ، و البته هنوز هم می شود .

درست مانند همان کاری که در مورد خروس جنگی انجام می شده است، به همین علت گاهی به این ماهی خروس ماهی نیز گفته اند . این ماهی با دندان های مخروطی كه در آرواره ها دارد باله هاینرهای دیگر را ریش ریش كرده و به بدن آنها حمله ور می شود . خسارات جبران ناپذیریكه پس از از بین رفتن باله ها و جدا شدن فلس ها ایجاد می شود معمولا به مرگ ماهیناتوان تر و گاهی مرگ هر دو ماهی منتهی می شود .

شاید در ابتدا گمان کنید که مثلا در روز مشخص هر کس ماهی فایتر خود را از آب آکواریوم منزلش خارج می کرده و به محل مسابقه می برده و ماهیان هم کمی با هم می جنگیده اند و یکی پیروز می شده و برنده مشخص می گشته . اما این ساده انگاری با واقعیت بسیار فاصله دارد . واقعیت این گونه است که افراد حرفه ای ماهی های فایتر را از ابتدای تولد برای مبارزه ای خونین آماده می کنند و در این راه از هیچ ترفندی چشم پوشی نمی کردند . این نکته وقتی برایتان بیشتر قابل فهم می شود که بدانید عده ای فقط از راه شرط بندی بر روی ماهیان جنگنده ای که خودشان تربیت کرده بودند امرار معاش می کردند .

آماده سازی ماهی فایتر برای مبارزه :

آماده سازی ماهی فایتر نر برای جنگ شامل مراحل و شیوه های گوناگون است که برخی از آنها را در زیر می آورم .

1 - یکی از راه ها برای بالا بردن اعتماد به نفس ماهی فایتر و خوی مبارزه طلبی آن ، تحریک ماهی با وسیله ای است که آن را چوب خشم یا Angry stick می نامند . در این روش از یک تکه چوب با رنگ تیره یا پوسته یک خودکار برای ضربه زدن و تحریک ماهی استفاده می کنند . در ابتدا پس از نزدیک کردن تکه چوب به تنگ حاوی ماهی ، ماهی از آن می گریزد ولی بعد یاد می گیرد که به آن حمله کند . در مرحله پیشرفته می توان با این چوب از داخل آب ماهی را تحریک نمود .

2 – یک شیوه کم دردسر ولی مفید دیگر به روش گذاشتن و برداشتن کارت های کاغذی یا Carding معروف است . در اين روش تنگهای حاوی ماهيان نر را در کنار هم می چينند . و بين هر کدام کارتی کاغذی می گذارند تا ماهی ها همديگر را نبينند . روزانه چند بار اين کارتها را بر می دارند تا ماهی ها برای هم گارد حمله بگيرند و به اين ترتيب برای حمله های واقعی آماده شوند . همچنین این عمل باعث ترشح برخی هورمونها در ماهی نر و افزایش پرخاشگری وی می شود .

3 - به عنوان ترفند ديگر ، ماهی نر بالغ را روزانه به مدت نيم ساعت در مخزن بزرگ حاوی 6 عدد ماهی ماده و گياهان آبزی برای مخفی شدن ماده ها قرار می دهند ، ماهی نر دنبال ماهيان ماده خواهد افتاد و برای هر کدام از آنها نمايش هايی خواهد داد که مشابه نمايشهای تهديد آميز زمان حمله است ؛ همين گارد گرفتن های مکرر به همراه تحريک ترشح هورمونهای جنسی نرينگی و تعقیب و گریز باعث وحشی تر شدن ماهی می گردد . به اين تمرين ، Chasingیا تمرین تعقیب کردن می گویند .

4 - پس از یک هفته تعقیب کردن روزانه ، ماهی وارد مرحله تازه ای از تمرینات می شود که اصطلاحا به آن Teasing می گویند . در این شیوه ، ماهی نر را در یک مخزن با یک ماهی ماده کاملا رسیده قرار می دهند . ماهی نر پس از دیدن ماهی ماده زیبا و عشوه گر به دورش گشت زده و دیوانه وار شروع به ابراز رفتارها یا نمایشهای عاشقانه جفت گیری می کند .

5 دقیقه به ماهی فرصت داده و سپس او را از مخزن خارج کنید .

این عمل نیز ماهی فایتر نر شما را دیوانه و آماده کشتن حریف خواهد کرد و به قول معروف ؛ خون جلوی چشمهای او را خواهد گرفت .

5 - يک شيوه ديگر مقاوم سازی ماهی فايتر که برای سالها (يا شايد قرنها ) به صورت رازی در ميان پرورش دهندگان محلی ماهی جنگجوی سيامی محفوظ مانده بود ، استفاده از برگهای گياه بادام وحشی هندی يا Indian Almond leaves با نام علمی Terminalia catappa می باشد . پرورش دهندگان حرفه ای ماهی بتا اسپلندنس برای برگهای این گیاه که در بسیاری از نقاط جهان و همچنین در تایلند رشد می کند قدرتی جادویی قائل بوده و به آنها leavesMagicيا برگهای جادويی می ناميدند و عقيده داشتند که ماهيان فايتری که برگهای اين گياه در آبشان وجود داشته باشد ماهيان مقاوم ، جسور و پيروز در هر پيکار و جادویی خواهند بود !پس از افزودن اين برگ به آب ، رنگ آب کمی قهوه ای و مشابه رنگ چای می گردد که پس از مدتی بر طرف خواهد شد .

برخی از خواص اين گياه عبارتند از : محکم ساختن فلسهای ماهی ، سرعت بخشيدن به بهبود زخمهای بدن ماهی ، مقاوم سازی ماهی در برابر دچار شدن به بيماری ها ، افزايش راندمان توليد مثل ، افزايش خوی پرخاشگری در ماهی نر به ويژه در زمان جفت گيری و مراقبت از تخمها و نوزادان و همچنين افزايش شانس پيروزی ماهی در مبارزه با ماهی رقيبی که در محيط زيستش از اين گياه موجود نبوده است ، کمک به ماهی ماده در ترميم زخمهای احتمالی حاصل از فرآيند جفت گيری ، تقويت رنگ ماهی ، نابود کردن بسياری از باکتری ها و قارچها و جلبکها ، مناسب برای ضد عفونی مخزن محتوی لاروهای حساس ، تثبيت پی اچ آب ، ايجاد سقفی برای ساخت لانه حبابی توسط ماهی و . . . خلاصه این گیاه هر کاری که فکرش را نمی کنید برای ماهیتان انجام می دهد و بدون وجود آن پرورش ماهی فایتر قوی قابل تصور نیست .

امروزه می دانيم که دست کم بخش عمده آنچه به اعتقاد افراد محلی به عنوان جادوی اين گياه مطرح بوده است به اسيد هوميک و اسيد تانيک حاصل از تجزيه تدريجی اين گياه در آب مربوط مي شود . کمترين اثر اين اسيد ها در آب ، کاهش p.H و در نتيجه سخت شدن فلسهای ماهی است .

برگهای جادویی این گیاه را به صورت سالم و خشک شده یا پودر شده در بسته بندی های گوناگون با راهنمایی طریقه مصرف و میزان مصرف ( مثلا یک عدد برگ در یک آکواریوم 30 لیتری برای پرورش نوزادان ) به طور وسیعی در بازار به فروش می رسانند .

همچنین گمان می رود که محلولهای ویژه ای که با نام عصاره آب سیاه یا Blackwater extract در تجارت آکوآریومی وارد شده اند و معمولا فرمولهای سری دارند ، از همین عصاره برگ گیاهان ویژه سرچشمه گرفته باشند .

6 – متد دیگر براي اينكه ماهي قوي شود این است که او را به يک ظرف گرد منتقل می کنند و آب را هم مي زنند . ماهی در مقابل گرداب ايجاد شده مقاومت می کند و در نتيجه قوی بار خواهد آمد . امروزه برای کارآمد تر کردن روش مقابله در برابر جريان آب کهRunning Laps ناميده می شود ، ماهی را در دوره های مشخص با پمپهای هوای پرتابی با قدرتهای گوناگون که در هر مرحله افزايش می يابند روبرو می کنند .

7 – روشهای دیگری مانند استفاده از آینه ، منتقل کردن روزانه ماهی به تنگهای جدید با آب تازه ، بهبود شرایط روحی و اعتماد به نفس ماهی با اعمالی مثل غذادهی دستی و ... و خوراندن برخی هورمونها ( دوپینگ ) نیز وجود دارند .

:: موضوعات مرتبط: ماهی آکواریومی , ,
:: بازدید از این مطلب : 702

امتیاز مطلب : 117

تعداد امتیازدهندگان : 33

مجموع امتیاز : 33